Wprowadzenie
Energia słoneczna w Polsce przeżywa prawdziwy boom. W ciągu ostatnich lat ilość instalacji fotowoltaicznych wzrosła kilkunastokrotnie, a Polska stała się jednym z liderów wzrostu mocy zainstalowanej w fotowoltaice w Europie. Rok 2025 zapowiada się jako kolejny przełomowy okres dla tej technologii w naszym kraju. W tym artykule przeanalizujemy obecne trendy i przedstawimy prognozy dotyczące rozwoju rynku fotowoltaicznego w Polsce na najbliższe lata.
Obecna sytuacja rynku fotowoltaicznego w Polsce
Na koniec 2024 roku łączna moc zainstalowana w fotowoltaice w Polsce przekroczyła 15 GW, co stanowi znaczący wzrost w porównaniu do 2020 roku, gdy było to zaledwie 3,6 GW. Ten dynamiczny rozwój był możliwy dzięki programom wsparcia, takim jak "Mój Prąd" czy ulga termomodernizacyjna, a także dzięki spadającym kosztom technologii.
Struktura rynku fotowoltaicznego w Polsce przedstawia się następująco:
- Mikroinstalacje prosumenckie (do 50 kW): 75% całkowitej mocy
- Małe i średnie instalacje (50 kW - 1 MW): 15% całkowitej mocy
- Duże farmy fotowoltaiczne (powyżej 1 MW): 10% całkowitej mocy
Kluczowe trendy na rok 2025
1. Rozwój fotowoltaiki prosumenckiej w nowym modelu rozliczeń
Od 1 kwietnia 2022 roku w Polsce funkcjonuje nowy system rozliczeń prosumentów - net-billing, który zastąpił wcześniejszy system opustów (net-metering). Początkowo wzbudzał on wiele obaw, jednak rynek zdołał się dostosować. W 2025 roku spodziewamy się dalszego wzrostu popularności mikroinstalacji prosumenckich, szczególnie w połączeniu z magazynami energii, które pozwalają na zwiększenie autokonsumpcji wyprodukowanej energii.
Kluczowym czynnikiem będzie także rosnąca świadomość konsumentów dotycząca możliwości optymalizacji zużycia energii poprzez zarządzanie popytem i wykorzystanie inteligentnych systemów zarządzania energią.
2. Boom na magazyny energii
Rok 2025 zapowiada się jako przełomowy dla rynku magazynów energii w Polsce. Dzięki programom wsparcia, takim jak "Mój Prąd 5.0" czy "Energia dla wsi", coraz więcej prosumentów decyduje się na instalację domowych magazynów energii. Prognozujemy, że do końca 2025 roku liczba domowych magazynów energii w Polsce przekroczy 200 000 sztuk.
Spodziewamy się także rozwoju wielkoformatowych magazynów energii, realizowanych przez przedsiębiorstwa energetyczne i inwestorów prywatnych. Będą one odgrywać kluczową rolę w stabilizacji sieci elektroenergetycznej i zwiększaniu elastyczności systemu.
3. Rozwój agrofotowoltaiki
Agrofotowoltaika, czyli łączenie produkcji rolnej z wytwarzaniem energii elektrycznej na tym samym terenie, to trend, który będzie zyskiwał na znaczeniu w 2025 roku. Rozwiązanie to pozwala na efektywne wykorzystanie gruntów rolnych i przynosi korzyści zarówno rolnikom, jak i systemowi energetycznemu.
Pierwsze pilotażowe projekty w Polsce już pokazały, że niektóre uprawy dobrze znoszą częściowe zacienienie, a nawet mogą na tym korzystać w okresach suszy. Spodziewamy się, że w 2025 roku pojawią się pierwsze komercyjne instalacje tego typu, wspierane przez dedykowane programy finansowania.
4. Rozwój fotowoltaiki przemysłowej i wielkoskalowej
Sektor przemysłowy coraz częściej zwraca się w kierunku fotowoltaiki jako sposobu na redukcję kosztów energii i śladu węglowego. W 2025 roku spodziewamy się znaczącego wzrostu instalacji fotowoltaicznych na dachach hal przemysłowych i magazynowych, a także rozwoju modelu PPA (Power Purchase Agreement), czyli długoterminowych umów na zakup energii bezpośrednio od wytwórcy.
Jeśli chodzi o wielkoskalowe farmy fotowoltaiczne, rok 2025 przyniesie kolejne aukcje OZE, w których fotowoltaika będzie odgrywać znaczącą rolę. Spodziewamy się także pierwszych projektów realizowanych w modelu merchant, czyli bez gwarantowanych cen energii, opartych wyłącznie na cenach rynkowych.
Wyzwania i bariery rozwoju
Pomimo optymistycznych prognoz, rynek fotowoltaiczny w Polsce stoi przed kilkoma istotnymi wyzwaniami:
Ograniczenia sieci dystrybucyjnej
Jednym z największych wyzwań jest przepustowość i stan techniczny sieci dystrybucyjnej, która w wielu regionach Polski osiąga granice swoich możliwości. Operatorzy sieci coraz częściej odmawiają wydawania warunków przyłączenia nowych instalacji lub określają bardzo odległe terminy realizacji przyłączy.
W 2025 roku kluczowe będą inwestycje w modernizację i rozbudowę sieci, a także wdrażanie inteligentnych rozwiązań, które pozwolą na lepsze zarządzanie istniejącą infrastrukturą.
Wyzwania regulacyjne i legislacyjne
Polski rynek energetyczny nadal charakteryzuje się dużą niepewnością regulacyjną. Częste zmiany przepisów i brak długoterminowej, stabilnej polityki energetycznej utrudniają planowanie inwestycji i zwiększają ryzyko biznesowe.
W 2025 roku kluczowe będzie wypracowanie jasnych i stabilnych ram prawnych dla rozwoju fotowoltaiki, w tym przepisów dotyczących społeczności energetycznych, linii bezpośrednich czy cable poolingu.
Perspektywy cenowe i technologiczne
W 2025 roku spodziewamy się dalszego spadku cen systemów fotowoltaicznych, choć nie będzie on już tak dynamiczny jak w latach poprzednich. Kluczowymi trendami będą:
- Wzrost efektywności modułów fotowoltaicznych - na rynku masowym dominować będą moduły o mocy powyżej 450 Wp i sprawności przekraczającej 22%
- Rozwój technologii bifacjalnych (dwustronnych), które pozwalają na generowanie energii również z promieniowania odbitego od podłoża
- Popularyzacja modułów typu n-type, które charakteryzują się wyższą wydajnością i mniejszą degradacją w czasie
- Rozwój mikroinwerterów i optymalizatorów mocy, zwiększających uzysk energii z instalacji
Podsumowanie
Rok 2025 zapowiada się jako kolejny okres dynamicznego rozwoju fotowoltaiki w Polsce. Mimo wyzwań związanych z ograniczeniami sieci i niepewnością regulacyjną, spodziewamy się dalszego wzrostu mocy zainstalowanej, szczególnie w segmencie prosumenckim i przemysłowym.
Kluczowym trendem będzie integracja fotowoltaiki z magazynami energii i systemami zarządzania energią, co pozwoli na lepszą kontrolę nad produkcją i zużyciem energii. Rozwój technologii i spadające ceny instalacji będą dodatkowo napędzać ten trend.
Polska ma szansę stać się jednym z europejskich liderów w dziedzinie fotowoltaiki, ale wymaga to skoordynowanych działań zarówno ze strony regulatora, operatorów sieci, jak i inwestorów. Rok 2025 będzie kluczowy dla określenia długoterminowej trajektorii rozwoju tej technologii w naszym kraju.